Het nieuwe plan vervangt het mobiliteitsplan uit 2000, en legt de grote lijnen van het mobiliteitsbeleid vast. Het geeft aan hoe de verkeersafwikkeling in Essen zou moeten verlopen, en welke ontbrekende schakels nog moeten worden voorzien. Zo worden bijkomende fietspaden vooropgesteld langs de Huybergsebaan en de Kalmthoutsesteenweg, naast de al lang geplande paden langs Moerkantsebaan en Nieuwmoersesteenweg. Ook een fietsverbinding van de Hemelrijklaan naar de overkant van het spoor wordt vooropgesteld, zoals ook al voorzien in het Hemelrijkplan van N-VA/PLE en Groen!

De autowegen worden ingedeeld in verschillende categorieën : de belangrijkste verkeersas door de gemeente is de N117 (Antwerpsesteenweg – Ring) en het andere verkeer wordt daar naartoe geleid, in de eerste plaats via de Moerkantsebaan, de Huybergesebaan, de Nieuwmoersesteenweg, de Stationsstraat-Nieuwstraat, de Kalmthoutsesteenweg en Over d’Aa. Dat zijn de lokale wegen van categorie 1. De wegen van categorie 2 moeten het verkeer daar naartoe leiden, de andere straten worden categorie 3 (zie dit plannetje). Voorts wordt de gemeente ingedeeld in snelheidszones : heel Essen komt in een zone-30, -50 of -70 te liggen. Dat moet de duidelijkheid voor iedereen verhogen.