Zoals de meeste gemeenteraden heeft ook de Essense raad thematische commissies : die bekijken de technische dossiers vooraf, zodat er op de raadszitting niet te lang bij wordt stilgestaan. En er kan ook al eens wat vrijblijvender worden gediscussieerd over nieuwe initiatieven of grote projecten. In de vorige legislatuur waren er 14, en dat was van het goede teveel. Daarom besloten alle partijen om er nog vier over te houden : één voor het vrije tijdsbeleid, één voor de gemeentelijke infrastructuur, één voor alles wat met milieu en ruimtelijke ordening te maken heeft en nog eentje voor bestuurszaken en financiën. De voorbije 6 jaar werden 4 van de 14 commissies voorgezeten door raadsleden van N-VA/PLE, ook toen al in de oppositie. Nu besloten CD&V en sp.a echter om alle voorzitterschappen voor zichzelf te houden, hoewel N-VA/PLE in de raad bijna in omvang verdubbelde bij de verkiezingen. Tom Bevers (N-VA/PLE) vroeg namens zijn fractie of de 4 oppositievoorzitters het dan zo slecht hadden gedaan, maar hij kreeg geen enkel antwoord op de banken van CD&V en sp.a. Die drukten bij de stemming hun wil door.

Meer overeenstemming vond de raad bij het aanduiden van vertegenwoordigers in allerlei intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. N-VA/PLE drong niet aan voor bestuursmandaten, en de meerderheidspartijen sloten zich aan bij de oppositievoordracht voor enkele waarnemers. Zodat er bij consensus kon worden beslist – en een uren durende stemming zoals in andere gemeenten kon voorkomen worden.